www.ediv.be: situation
Situatie
Ruimte om te bidden
Je bent manager van een bedrijf. Verschillende islamitische werknemers/-neemsters vragen je om een lokaal voor hun dagelijkse gebeden tijdens de pauzes. Zij roepen daarbij het welzijn op het werk in. Sommigen bidden in de kleedkamers en je weet dat die toestand spanningen veroorzaakt onder de collega's. Kan je het verzoek van deze werknemers/-neemsters weigeren?
Juridisch antwoord
De vraag is of er een wettelijke verplichting bestaat om op dit verzoek in te gaan.
De reglementering tegen discriminatie legt redelijke inrichtingen op voor gehandicapte personen, maar er bestaat geen gelijkaardige verplichting voor religieuze overtuigingen.
Het principe van de vrijheid van gedachte, geweten en godsdienst leidt evenwel tot de idee van verscheidenheid en pluralisme en beschermt zowel het intieme geloof van een persoon als externe geloofsuitingen in woorden of daden.
Er moet een evenwicht worden gevonden tussen de vrijheid van de werknemers/-neemsters en de belangen van de werkgever/-geefster voor wie de inrichtingskosten redelijk moeten blijven (impact op de organisatie en de aard van de functies , de risico's op bekeringsijver enz.). Er bestaat geen kant-en-klare oplossing, maar ongeacht de context van de onderneming moet voorrang worden gegeven aan het overlegmodel en moet collectief worden onderhandeld met het oog op oplossingen waarin iedereen zich kan vinden.
Concept van de grootste gemene deler
Redelijke schikkingen / overlegde aanpassingen
Advies aan de manager
Als manager van een handelsonderneming vind je wellicht dat de spirituele dimensie geen deel uitmaakt van het welzijn op het werk. Toch komt deze dimensie vaak aan bod, bijvoorbeeld in de gezondheidszorgsector (in het licht van lijden, dood).
Wij raden onderhandelingen aan en vaak is daarbij de manier waarop een oplossing wordt bereikt even belangrijk als de oplossing zelf. Als de kwestie niet wordt besproken, loop je het risico op schadelijke krachtsverhoudingen en storende gedragingen die frustraties en spanningen opwekken.
Onderhandeling over religieuze praktijken
Daarom stellen wij voor om open te staan voor elk verzoek van deze aard en het in overweging te nemen om het principe van de individuele vrijheid (al dan niet cultureel) na te leven, ook al heb je als werkgever/-geefster uiteraard de macht om zelf te beslissen.
Niettemin moet de manager rekening houden met de dynamiek van de groepen: een gebedslokaal kan spanningen opwekken tussen gelovigen en ongelovigen of druk tussen praktiserende en niet-praktiserende gelovigen. Daarbij komen nog aangelegenheden zoals het tijdsbeheer, de controlemodaliteiten en tot slot de billijkheid ten opzichte van andere verzoeken.
De inrichting van een gemeenschappelijke stille ruimte voor alle werknemers kan daartegen een evenwichtig compromis vormen. Iedereen kan in die zaal terecht voor een rustige activiteit (meditatie, lezen …) en kan er doen wat hij wenst. « Stilte » is de gemeenschappelijke noemer van alle activiteiten van de werknemers die deze ruimte benutten. Dit is een manier om een verzoek op religieuze gronden te objectiveren en toegankelijk te maken voor alle werknemers.
Gerelateerde situaties
Aanvraag van een auditieve redelijke aanpassing
Je werkt bij de dienst human resources van een gemeentelijke administratie. Een ambtenaar wiens gehoorproblemen verergeren, waardoor hij problemen ondervindt bij de uitoefening van zijn taken, vraagt aanpassingen. Kun je die weigeren?
Antisemitische commentaren
Je bent leidinggevende van een privébedrijf. Adam, één van je werknemers, komt jou melden dat zijn directe chef hem pest. Hij zou antisemitische en schokkende uitspraken doen tegen Adam, zoals: “Ik heb altijd een zakmes bij me om me te beschermen tegen Joden en homoseksuelen.” De context is erg moeilijk want Adam is bovendien fysiek en verbaal aangevallen door een collega…
meer zien
Artikel 60-ers
Je bent personeelsverantwoordelijke bij een OCMW. Je hebt een poetsvrouw begeleid in het kader van de regelgeving betreffende artikel 60. Deze vrouw, die een hoofddoek draagt, werkt in een vereniging waarin zij perfect is geïntegreerd. Tijdens een inspectie verwijst een verantwoordelijke van het OCMW naar het reglement, dat zegt dat religieuze symbolen voor alle medewerkers van het…
meer zien
Bent u tweetalig?
Je leidt de personeelsdienst van een grootwarenhuis in Brussel en je moet klantenklachten behandelen. De verkoper van de visafdeling werkt al vele jaren in de onderneming. Hij spreekt alleen Frans, maar is een buitengewone verkoper die leven brengt in zijn afdeling en klanten lokt. Er zijn echter Nederlandstalige klanten, die hun beklag maken omdat hij zich niet correct in het…
meer zien
Collega's bang van seropositieve medewerker
Bij het team van bewakers dat je leidt, krijgt een medewerker te horen dat hij seropositief is. Hij heeft het nieuws toevertrouwd aan een collega, die het bericht verspreid heeft. Sindsdien willen de collega's niet meer samenwerken met de betrokken persoon. Ze zeggen je dat ze bang zijn voor hun eigen gezondheid. Welke maatregelen ga je als manager…
meer zien
Communistische propaganda
Een statutair ambtenaar, die vakbondsafgevaardigde is, heeft in zijn kantoor een reeks oude affiches met "communistische propaganda" opgehangen. Je bent zijn hiërarchische meerdere en je vraagt hem om deze weg te nemen, omdat je meent dat een overheidsgebouw neutraal dient te zijn. Hij weigert en beroept zich daarvoor op het feit dat hij in zijn kantoor geen gebruikers of…
meer zien
Boerka
Je bent chef van een team medewerkers in socio-professionele inschakeling in de administratie. Een van je medewerkers, André, ondervindt moeilijkheden met een werkloze vrouw. Ze presenteert zich bij de afspraak volledig bedekt (ook haar gezicht). De vrouw weigert om de sluier, die haar gezicht bedekt, af te doen - ondanks de uitleg van André, die haar wijst op de noodzaak om…
meer zien
Ramadan
De manager van een privé-transportbedrijf vraagt zich af welke houding hij moet aannemen bij de vraag van een groep chauffeurs. De chauffeurs hebben hem tijdens een gesprek hun ongerustheid kenbaar gemaakt, omdat meerdere collega's aangekondigd hebben niet te komen eten omdat ze vasten (Ramadan, Yom Kippur). De groep vraagt aan de manager om tussenbeide te komen: volgens hen verhindert het…
meer zien
Discriminatie door een ambtenaar
Je bent HR-verantwoordelijke in een gemeentelijke administratie. In de dienst Burgerlijke Stand is er een ambtenaar die zich op zijn religieuze overtuiging beroept om te weigeren een huwelijksaangifte op te maken voor een koppel van hetzelfde geslacht. Hoe ga je reageren?
Discriminerende voorkeuren van klanten
Je hebt in je onderneming onlangs een persoon van buitenlandse afstamming aangeworven voor de functie van chauffeur-magazijnier. Zijn eerste dagen op het werk verlopen prima. Daarna hoor je dat verschillende klanten hebben geklaagd over zijn afstamming. Je denkt eraan om hem een andere taak te geven (schoonmaak parking....) en je spreekt hem erover aan. Hij verlaat boos de…
meer zien
Een barbecue op maat
Je onderwijsteam wil een feest organiseren tegen het einde van het jaar. De leerkrachten stellen voor om een grote barbecue te organiseren, waarop alle personeelsleden welkom zijn. Je coördineert dit project met enkele mensen. Snel rijzen echter drie…
meer zien
Een jeugdleidster met hoofddoek
Een jonge stagiaire werkt met een hoofddoek in de jeugdwerking die je leidt. Zij staat in contact met het publiek (12-18 jaar), zonder dat er ooit problemen waren. Er komt een post van animator vrij en zij denkt dat dit iets voor haar is. De raad van bestuur weigert evenwel haar kandidatuur omdat zij niet neutraal voorkomt wegens het feit dat zij een teken van geloofs- of levensovertuiging…
meer zien
Een leerkracht met multiple sclerose
Mevrouw Janssens geeft les in het lager onderwijs. Ze heeft een degeneratieve ziekte, namelijk multiple sclerose. Mevrouw Janssens vraagt redelijke aanpassingen aan de directie: een aangepast uurrooster (zodat ze rustmomenten heeft), een aangepaste stoel en gordijnen voor de ramen. De directie weigert haar deze aanpassingen, omdat ze vreest dat het afgunst gaat creëren. Haar…
meer zien
Een schokkende klacht
Je staat aan het hoofd van een kleine onderneming. Kevin, een van je medewerkers, maakt regelmatig het voorwerp uit van grappen en opmerkingen over zijn homoseksualiteit, zelfs in het bijzijn van klanten. Je reageert daar niet op omdat je van oordeel bent dat het grappen zijn. Er heerst een goede sfeer in het team en het team sluit haar bouwplaatsen met succes af. Maar op een dag beslist Kevin,…
meer zien
Euthanasie
Je bent directeur van een rusthuis en je vraagt aan je coördinatiearts om een informatiesessie over euthanasie te houden voor het verzorgende personeel. Hij roept de toepassing van de gewetensvrijheid in om te weigeren deze informatie te verspreiden. Hoe zal je reageren?
Eén van je medewerkers is een fervent gebruiker van Facebook. Hij heeft zich op Facebook geïdentificeerd als werknemer van je onderneming. Op zijn wall heeft hij uitlatingen geplaatst die oproepen tot haat en geweld ten overstaan van moslims. Je wordt daarop gewezen door collega's. Hoe reageer je?
Flexibele uurroosters
Je bent human resources-verantwoordelijke en je krijgt verschillende vragen in verband met verandering van het uurrooster. Een informaticus zegt dat hij Joods is en praktiserend. Daarom vraagt hij om niet te moeten werken op zaterdag en niet tijdens de late namiddag op vrijdag in de winterperiodes. Andere werknemers, die moslim zijn, willen hun lunchpauze inkorten om zo tijdens de ramadanmaand…
meer zien
Geboorteverlof versus bevallingsverlof
In je positie van ploegbaas krijg je een verzoek om vaderschapsverlof van één van je werkneemsters. Zij is de partner van een lesbische moeder, die pas is bevallen. Je weigert het vaderschapsverlof omdat dit, zoals de naam al zegt, is voorbehouden aan vaders.
Geen religieuze tekenen
Je bent manager in een gemeentelijke administratie. Je rekruteert:
- een loketbediende voor de dienst Bevolking
- een persoon voor het onderhoud van de lokalen
- een boekhouder
Geen wijn
In je dienst in de gemeente weigert één van je statutaire medewerkers, die verantwoordelijk is voor de logistiek van de kantine, om wijn te schenken op het eindejaarsfeestje en tijdens de "drinks" naar aanleiding van het vertrek van collega's. Hij weigert eveneens om de lege wijnflessen op te ruimen. Hoe reageer je?
Geweigerd wegens van adel
Je moet een team beheren waar vaak spanningen heersen. Een arbeider is het mikpunt van heel wat spot omdat zijn naam begint met een kleine "de", aangezien zijn familie van adel afstamt. Je wil hem niet beschermen, maar je ziet dat hij niet in het team geïntegreerd is. Wat doe je?
Glijdend uurrooster
Je leidt een KMO en Marie, een medewerkster, vraagt je om met een vlottend uurrooster te mogen werken. Zij heeft een dochter met een zware handicap die permanente verzorging nodig heeft en zij zou meer voor haar kind willen zorgen. Alle medewerkers van je onderneming hebben een vast uurrooster en je bent bang dat zij ook een vlottend uurrooster zullen eisen. Wat kun je doen?
Haatmisdrijf omwille van huidskleur
Je bent verantwoordelijke voor een publieke dienst en komt te horen dat een secretaresse niet schijnt te verdragen dat haar hiërarchisch meerdere een persoon is met een andere huidskleur. De secretaresse doet meermaals tegenover haar meerdere of in het bijzijn van derden racistische of misprijzende uitspraken. Tijdens een eindejaarsfeest voelt de secretaresse zich geprovoceerd door haar chef,…
meer zien
Hij spreekt 'Brabbelarisch' op patrouille
Je bent hoofd van een politiecommissariaat. Karim, wijkinspecteur, keert met een verslagen gezicht terug van zijn ronde. Hij heeft duidelijk een slechte dag gehad. Karim is een Belg van Marokkaanse oorsprong en werkt sinds een jaar samen met Alain, Belg en al 20 jaar bij de politie. Karim legt je geïrriteerd uit dat Alain systematisch racistische opmerkingen maakt over Turken, Marokkanen en…
meer zien
Integratie van werknemers met een handicap
Je hebt onlangs een medewerker met een fysieke handicap aangeworven: hij heeft slechts één arm. Je hebt hem aan het loket geplaatst, want dat geeft een positief imago aan je organisatie. Na enkele weken hoor je dat hij klaagt over pesterijen door collega's, want die aanvaarden niet dat hij een aangepast takenpakket heeft.
meer zien
Invloed van clichés
Je maakt deel uit van het management van een overheidsdienst en ontwikkelt campagnes voor verschillende doelgroepen.
Jouw overste doet vaak denigrerende uitspraken over die doelgroepen en onderbouwt zijn standpunten met veralgemeningen en stereotypen:
- “Dat publiek is moeilijk te bereiken want ze hebben hier geen echte roots.”
- “Die… meer zien
Katholieke school
Je bent directeur van een katholieke school. Er zijn twee functies vacant:
- een voor schoonmaakster en
- een voor leraar lichamelijke opvoeding.
Klacht wegens racisme tegen een leerkracht
Je bent directeur van een school en komt te weten dat een moeder Unia gecontacteerd heeft: haar dochter kreeg misplaatste opmerkingen van racistische aard van een leerkracht. Je organiseert op school een gesprek met de moeder en de betrokken leerkracht, maar dat levert niet het beoogde resultaat…
meer zien
Mannen met baarden bij de brandweer
Je bent verantwoordelijk voor een brandweerploeg. Een jonge brandweerman wil zijn trouwring dragen en zijn baard behouden. Jij verbiedt het dragen van een trouwring om veiligheidsredenen. Het metaal geleidt immers hitte.
Ook voor de baard stellen zich problemen: tijdens bepaalde interventies moeten brandweerlieden, om veiligheidsredenen, niet alleen een helm dragen, maar…
Niet in hetzelfde bed!
Je team neemt deel aan een seminarie met overnachting en je stuurt documentatie naar de leden van je team. Wegens het beperkte aantal kamers moeten de collega's per twee slapen in een kamer. De kamerindeling gebeurt willekeurig in de groep van de mannen en in die van de vrouwen. Achteraf krijg je van een werkneemster een e-mail die zich zorgen maakt bij het idee dat ze samen met…
meer zien
Onder druk om zich aan te sluiten
Je bent teammanager in een onderneming. Een werknemer klaagt over het feit dat hij door vakbondsafgevaardigden en collega's onder druk wordt gezet omdat hij niet bij een vakbond is aangesloten.
Opdracht geven om te discrimineren?
Je bent verantwoordelijk voor een vereniging van straathoekwerkers. Opvoeders organiseren regelmatig uitstappen. Zij hebben het statuut van bediende of vrijwilliger. Meestal zijn het jongeren die deelnemen.
Onlangs hebben zich voor een activiteit in het zwembad en voor een training "vrouwenvoetbal" groepjes meisjes aangemeld, maar zij hebben geweigerd om deel te nemen…
meer zien
Pesterijen en agressie door klanten
Je bent directeur van een rusthuis. Aïssatou, die er al 20 jaar als zorgkundige werkt, vraagt een persoonlijk gesprek aan. Ze vertelt dat een bewoner haar al verschillende keren geslagen heeft en haar beledigt: “Vuil negerin, ga terug naar u land.” Ze heeft een klacht ingediend bij de politie, maar die zegt dat ze geen pv kunnen opstellen omdat de bewoonster…
meer zien
Racistische boodschappen op sociale media
Je leidt een vereniging en verneemt dat één van je medewerkers regelmatig naar zijn collega's racistische grappen mailt. Hij stuurt hen ook dit soort van berichten via sociale media (Facebook, Twitter, enz.).
Racistische pesterijen
Je bent verantwoordelijke van een organisatie en je verneemt dat een werkneemster zich al drie jaar slachtoffer voelt van racistische pesterijen vanwege haar rechtstreekse overste. Zij heeft formeel klacht ingediend bij de externe preventieadviseur die de feiten van racisme in zijn verslag heeft beschreven.
Rastakapsel niet neutraal
Als HR-manager organiseer je de selectie voor een administratieve functie zonder contact met klanten. Je hebt een persoon met een "rastakapsel" geweerd omdat je van oordeel bent dat zijn uiterlijk niet overeenstemt met het neutrale imago van je onderneming. De kandidaat dient klacht in bij meer zien
Religieuze tekenen op de werkvloer
In de context van een toenemende culturele diversiteit rijst steeds meer de vraag rond het dragen van tekenen van een geloofs- of levensovertuiging in ondernemingen. Managers krijgen te maken met verschillende gevallen:
- een medewerkster weigert om dieren te doden in het labo;
- een kok weigert zijn lange baard af te doen;
- een psycholoog heeft een christelijk… meer zien
Seksuele intimidatie
Je bent manager van een dynamisch team, de sfeer zit goed, tijdens de pauzes wordt er heel wat afgelachen. Je merkt echter dat Liliane vaak het voorwerp is van misplaatste opmerkingen van enkele mannelijke collega's, omdat ze zich opvallend kleedt. Op een dag zegt één van hen: "Ons Liliane is een hete". Alle collega's lachen. Hoe reageer je?
Sneeuwwitje bij de politie
Je bent hoofd van een interventiedienst. Jean-Louis maakt sinds kort deel uit van het team. Hij is van Congolese origine. De collega's hebben de gewoonte om elkaar een bijnaam te geven en al snel is Jean-Louis gekend als 'Sneeuwwitje'. Jean-Louis geeft aan dat hij dit niet wil, maar sommige collega's blijven ermee doorgaan. "Als je lange tenen hebt, moet je niet bij de politie…
meer zien
Tijdens de middagpauze
Je bent manager van een Vlaams team in een grote onderneming. Je beheert een gemengd team met verschillende nationaliteiten en moedertalen. Tijdens de dienst zijn spanningen ontstaan en bij een evaluatie met het team blijkt dat problemen soms ontstaan omdat er verschillende talen worden gesproken. Je besluit erop aan te dringen om tijdens de werkuren zoveel mogelijk Nederlands te praten…
meer zien
Varkensvlees op het menu
In een gemeentelijk kinderdagverblijf weigert een kinderverzorgster systematisch de kinderen, waarvoor zij moet zorgen, eten te geven wanneer er varkensvlees op het menu staat. Zij vraagt dan haar collega's om haar te vervangen. Verscheidene collega's ergeren zich eraan en vragen je om te reageren. Welke instructies zal je geven als directrice van het…
meer zien
Vrouwelijke facteur met autisme
De post werft een vrouw met autisme aan als postbode. Door haar handicap werkt Anouk trager en kan ze geen volledige ronde afwerken. Daarvoor heeft ze 10 tot 11 uur voor nodig. Anouk vraagt een aanpassing van haar ronde, zodat ze 70% van een normale ronde doet. Haar werkgever weigert met het oog op de organisatie van het werk, omdat de andere postbodes de resterende 30% moeten…
meer zien
Weigeren om hand te geven
Je wordt aangesproken over het feit dat een nieuwe medewerker van de dienst communicatie van je onderneming weigert om vrouwen de hand te schudden. Hij weigert hen ook aan te kijken wanneer hij met hen praat en wil niet alleen zijn met een van hen, of dat nu in de lift dan wel tijdens een professioneel gesprek is.
Meerdere collega's nemen daar aanstoot aan en voelen zich beledigd en niet…
Weigeren om mensen te trouwen
Je bent HR-manager in een gemeentelijke administratie. Bij de dienst Burgerlijke Stand beroept een ambtenaar zich op zijn religieuze overtuiging om te rechtvaardigen waarom hij weigert de huwelijksaangifte te doen van een koppel van hetzelfde geslacht. Hoe moet je reageren ten overstaan van deze ambtenaar?
Weigering om met Yasmina samen te werken
Je leidt een controledienst en er wordt een nieuwe collega, Yasmina genaamd, aangeworven. André, een van je medewerkers, komt bij je en zegt dat hij weigert om in haar gezelschap controles te doen. Wanneer je hem vraagt om dat uit te leggen, zegt hij dat hij problemen heeft met het feit dat zij van buitenlandse afstamming is.
Welke oplossing voor werkneemster met narcolepsie?
Als directrice van een openbare administratie stel je een vacature voor een 60%-functie open. Nadat de nieuwe medewerkster, Olivia, in dienst gekomen is, stel je vast dat ze aan narcolepsie lijdt.
Olivia valt regelmatig kort in slaap, vooral als ze stress heeft of zich niet goed voelt. Olivia geeft dan ook een vermoeide indruk en vergeet soms wat je haar uitgelegd hebt. De…
meer zien
Wettelijke feestdagen
Je leidt een dienst die in zijn personeelsbestand meer dan 40% werknemers van hetzelfde geloof telt. Zij vragen allemaal een dag verlof aan voor dezelfde dag, die geen wettelijke verlofdag is.
Een aantal werknemers doen hun beklag dat ze vakantie "om persoonlijke redenen" moeten opnemen, terwijl het om "hun" feesten gaat. Bovendien krijgen ze pas op het laatste moment een antwoord…
meer zien
Zediger uniform
Je bent verantwoordelijke van een rusthuis, dat afhangt van een OCMW. Je beslist om het uniform te veranderen: voortaan zal dat bestaan uit een korte vest en een lange broek. Je neemt het dragen van het uniform op in het arbeidsreglement, waardoor het een algemene regel wordt, die van toepassing is op het volledige personeel. Het nieuwe uniform is relatief nauw aansluitend aan het…
meer zien