Je bent verantwoordelijke van een vakbond die op zoek is naar een informaticus. Deze medewerker/-werkster moet het computersysteem beheren, moet beschikbaar zijn voor alle vragen die daarmee verband houden, moet opleidingen geven, pc's installeren, en de website en het intranet beheren.

Tijdens de eerste werkdag verneem je dat de nieuwe medewerker lid is van een extreemrechtse politieke partij, terwijl dit door de deontologische code verboden is. De medewerker stelt dat hij ontslag heeft genomen uit de desbetreffende partij. Toch besluit je om hem te ontslaan op grond van "ideologische onverenigbaarheid". De vakbond verwijst naar zijn statuut van identiteitsgebonden onderneming.
De ontslagen medewerker maakt gewag van discriminatie op grond van zijn politieke overtuiging.

Juridisch antwoord

Je maakt hier een onderscheid op grond van de politieke overtuiging, wat een door de Antidiscriminatiewet beschermd criterium is. Een dergelijk verschil in behandeling kan beschouwd worden als een discriminatie wanneer het onderscheid niet gerechtvaardigd kan worden door een legitiem doel en de middelen voor het bereiken van dat doel niet passend en noodzakelijk zijn.

Passende en noodzakelijke rechtvaardiging
Het Arbeidshof heeft zich al uitgesproken over een dergelijk geschil. Het Hof heeft het nodig geacht om een evenwicht te vinden tussen de rechten, die hier in het geding waren: de fundamentele rechten van de werknemer/-neemster en de rechten van de werkgever/-geefster. Volgens het Hof is de vakbond wel degelijk een onderneming, die wordt gekenmerkt door een identiteit; het is een identiteitsgebonden onderneming.
Identiteitsgebonden ondernemingen
De ontslagen medewerker had, door zijn functie, toegang tot het volledige IT-systeem. Hij mocht dan wel zijn lidmaatschap van de desbetreffende politieke partij hebben opgezegd, maar dit garandeert niet dat hij geen sympathie meer koestert voor haar ideologie. Gezien zijn toegang tot alle gevoelige informatie, vormde dit een risico. Daarom werd het ontslag niet beschouwd als een inbreuk op de Antidiscriminatiewet.

Klik hier voor meer informatie.

Advies aan de manager

Dit is een bijzonder geval, want een vakbond wordt beschouwd als een identiteitsgebonden onderneming. Wij bevelen je aan om de module wetgeving te (her)bekijken voor een beter begrip van deze notie: identiteitsgebonden ondernemingen zijn ondernemingen, die een religie of overtuiging willen bevorderen (als wezenlijke doelstelling); of ondernemingen die voor hun activiteiten op een ethische overtuiging steunen.

Het gevolg is dat deze ondernemingen van de werknemers kunnen eisen dat ze loyaal zijn aan de ethiek van de onderneming. Breng kandidaten hiervan duidelijk op de hoogte bij de aanwerving. Let wel: identiteitsgebonden ondernemingen mogen enkel een onderscheid maken op het criterium, waarrond ze werken.